ΑΓΓΕΛΟΙ ΚΥΡΙΟΥ

Ο κόσμος των Αγγέλων

Α' Μέρος -2

- Η ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΙΕΡΑΡΧΙΑ

Οι άγγελοι έχουν ταξινομηθεί από πολλούς σε τάξεις και ομάδες. Πολλά ονόματα και άλλοι τόσοι τρόποι κατάταξης έχουν δοθεί σε αυτές τις ομάδες, αλλά τελικά οι περισσότεροι θεολόγοι και μεταφυσικοί συμφωνούν στο διαχωρισμό που παραδίδεται πρωτίστως από τον Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη στην «Ουράνια Ιεραρχία» και εν συνεχεία σχολιάζεται από τον Άγιο Θωμά τον Ακινάτη στο έργο του «Summa Theologica». Ο εν λόγω διαχωρισμός συνίσταται συνολικά σε 3 διακοσμήσεις και 9 τάγματα. Παραδίδεται ένα είδος σχεδιαγράματος με 3 ομόκεντρους κύκλους, όπου σαν κέντρο λαμβάνεται ο Θεός. Κάθε κύκλος αντιπροσωπεύει μια κατηγορία αγγέλων και όσο πιο κοντά βρίσκεται στο κέντρο, τόσο πιο κοντά βρίσκονται στο Θεό οι άγγελοι που ανήκουν σ’ αυτόν, απομακρυνόμενοι από το λειτουργικό επίπεδο του ανθρώπινου κόσμου..

Συνοπτικά:

Στον πρώτο κύκλο ανήκουν οι άγγελοι που υπηρετούν άμεσα το Θεό:
1. Σεραφείμ
2. Χερουβείμ
3. Θρόνοι (Οφανείμ)

Στον δεύτερο κύκλο οι άγγελοι που δρουν ως θεϊκοί κυβερνήτες:
1. Εξουσίες
2. Κυριότητες
3. Δυνάμεις

Στον τρίτο κύκλο οι άγγελοι που δρουν ως κομιστές των θεϊκών μηνυμάτων:
1.Αρχές
2.Αρχάγγελοι
3.Άγγελοι› .. Τα Σεραφείμ (που το όνομά τους σημαίνει «Αυτοί που λάμπουν»), βρίσκονται στην ανώτατη βαθμίδα της ιεραρχίας και είναι οι άγγελοι που βρίσκονται πιο κοντά απ’ όλους στο θρόνο του Θεού. Είναι αυτοί που τραγουδούν ασταμάτητα το τρισάγιο «Άγιος, άγιος, άγιος…» και περικυκλώνουν το θρόνο, εκπορευόμενοι από τη Γνώση που πηγάζει απ’ το Θεό. Λέγεται ότι το φως που εκπέμπουν είναι τόσο έντονο που ούτε καν άλλα θεία όντα δεν μπορούν να τους αντικρίσουν και υπάρχουν 4 τέτοια αγγελικά όντα, τα οποία αναφέρονται ως τα 4 ιερά θηρία στην Αποκάλυψη.

«Τα Σεραφείμ: Ταύτα, ως επουράνια όντα σχηματίζοντα τήν Αυλήν του Γιαχβέ, δέν μνημονεύονται παρά της Π. Διαθήκης, ειμή εις τό Ησ. στ´ 2-6. Πολλά έτυμα προετάθησαν προς εξήγηση της εβραϊκής ταύτης λέξεως. Συνηθέστερο, αυτή ετυμολογείται εκ του ρήματος “σαράφ”, καίω. Συνεσχετίσθη όμως επίσης και μέ τήν αιγυπτιακή λέξιν “σερέφ”, την σημαίνουσας τούς πτερωτούς κύνας, οι οποίοι φυλάσσουν την είσοδο ορισμένων τάφων. Εγένετο επίσης συσχέτισης και με μίαν ρηματική ρίζα, η οποία εις την αραβική σημαίνει το είναι τίνα ευγενή. Πρέπει, όμως, ωσαύτως να σημειωθεί ότι η λέξις “σαράφ”, ενικός του σεραφείμ, χρησιμοποιείται ως επίθετο παρά το ουσιαστικό “ναχας”, οφις, εις τα Αριθ. κα´ 6-9 και Δευτερ. η´ 15, όπου σημαίνει τούς πύρινους όφεις, τούς οποίους ο Θεός απέστειλε προς τιμωρία των υιών Ισραήλ, όταν ούτοι έδειξαν ανυπομονησία και μίλησαν κατ’ αυτού και κατά του Μωϋσέως στην έρημο. Οι όφεις ούτοι χαρακτηρίστηκαν, φαίνεται, πύρινοι εξ αιτίας του ιδιαιτέρου άλγους, το οποίον προκαλούσαν τα δήγματα των. Ας υπενθυμίσωμεν, τέλος, ότι η λέξις “σαραφ” σημαίνει επίσης τον χαλκούν όφη, τον οποίον τοποθέτησε ο Μωυσής επί ενός ραβδιού (Αριθ. κα´ 8), ως και ένα μυθικό όφη, καρπό της λαϊκής φαντασίας, περί του οποίου γίνεται μνεία εις τό Ησ. ιδ´ 29 και λ´ 6.

Για να επανέλθουμε στη διήγηση του στ´ κεφ. του Ησαίου, τα σεραφείμ παριστάνονται εκεί ως όντα περικυκλούντα τον θρόνο του Γιαχβέ, όμοια με τούς αγγέλους του Γ´ Βασ. κβ´ 19. Διακηρύσσουν την αγιότητα του Γιαχβέ και είναι επίσης επιφορτισμένα με την απομάκρυνση των βέβηλων και την εξάγνιση εκείνων, τούς οποίους ο Γιαχβέ καλεί να τον πλησιάσουν (στ´ 4), φαίνεται να προέρχεται από την αναπνοή των, πράγμα όπερ επιτρέπει την εικασίαν ότι είναι εμπύρου πράγματι φύσεως, εξ ής και τό όνομα των. Η αυτή διήγηση διευκρινίζει, ότι έχουν χείρας, πόδας, ανθρώπινη φωνή και τρία ζεύγη πτερύγων. Διετυπώθη η υπόθεσις, επειδή τό όνομα των σημαίνει ενίοτε όφεις, ότι είχαν σώμα όφεως και ήσαν, κατ’ ακολουθία, μεικτά όντα, ως τα χερουβίμ των οραμάτων του Ιεζεκιήλ. Αλλά το συμπέρασμα τούτο δεν ευσταθεί, διότι η λέξις “σαραφ” σημαίνει πύρινος και προσιδιασθεί εις ορισμένους όφεις εξ αιτίας του αποτελέσματος, όπερ προκαλείται εκ του δήγματός των. Τα σεραφείμ είναι λοιπόν επουράνια όντα, των οποίων κύριον λειτούργημα είναι η διακήρυξης της αγιότητας του Θεού και ο συμβολισμός της υπεροχής του.»

› Τα Χερουβείμ (που το όνομά τους σημαίνει «Αυτοί που είναι φίλεργοι»), είναι «Τα πνεύματα της Αρμονίας». Οι φύλακες των πλανητών και εφαρμοστές της Γνώσης. Σύμφωνα με ένα όραμα του Ιεζεκιήλ, τα Χερουβείμ αποτελούνταν από μία μορφή με τέσσερα πρόσωπα (ενός ταύρου, ενός λιονταριού, ενός αετού και ενός ανθρώπου). Ανεκδοτολογικά, πιστεύεται σε μεγάλο βαθμό ότι ο Εωσφόρος ανήκε στο τάγμα των Χερουβείμ.

«Τα χερουβίμ: Ο όρος αυτός, υιοθετηθείς παρά της χριστιανικής ονοματολογίας, είναι ο πληθυντικός της εβραϊκής λέξεως “χερούβ”. Η λέξις αυτή πιθανόν είναι δάνειο από το ακκαδικό “χαριβού”, μία των μορφών του οποίου σημαίνει τον λατρεύοντα την θεότητα πιστόν και επίσης, τόν θεόν ή τήν θεαν, οι οποίοι μεσιτεύουν (P. Dhorme και L. H. Vincent, Les chérubins, εν Revue Biblique 1926, σ. 328-358 και 481-495). Τό προσευχόμενον “χαριβού” (ή “χαρουβού”) είναι θείον ον, το οποίον ενθυμίζει τούς φρουρούς που στέκονται πριν από τις πόρτες των βαβυλωνιακών ναών ή ανακτόρων πτερωτούς ταύρους (“λαμασού”, θηλυκόν: “λαμαστού”).

Τα χερουβίμ αναφέρονται ονομαστί το πρώτον εις τό Γέν. γ´ 24, όπου λέγεται ότι ο Θεός “έταξε τα χερουβίμ και την φλόγινη ρομφαία την στρεφομένη φυλάσσει τήν οδό του ξύλου της ζωής”, κλείσας ούτω τον Παράδεισο. Ο ρόλος των ως φυλάκων ή προστατών υπογραμμίζεται επίσης εις τό Ιεζ. κη´ 14 και 16. Ουδεμία περιγραφή των γίνεται, αλλ’ είναι λίαν πιθανόν, ότι τα παρίσταναν με μορφή ανθρώπινη, ακριβώς ως συνέβαινε με τας δεομένας θεότητας και τούς πτερωτούς ταύρους των Βαβυλωνίων. Κάτι το παρόμοιο θα πρέπει να ήσαν τα δύο πτερωτά χερουβίμ, τα κατασκευασμένα εξ επίχρυσου ξύλου ελαίας, τα οποία, μέσα στο ναό του Σολομώντος, ήσαν τοποθετημένα εις τα Άγια των Αγίων, όπου, με τας τεταμένας πτέρυγας των, σχημάτιζαν ένα είδος σκέπης υπέρ την κιβωτό της Διαθήκης (Γ´ Βασ. στ´ 23-28 και Β´ Παραλ. Γ´ 10-13). Το αυτό δύναται να λεχθεί και δια τα “χρυσοτόρευτα” και μέ τεταμένας τας πτέρυγας χερουβίμ, τα οποία, κατά το Ἔξ. κε´, ήσαν τοποθετημένα επί του καλύμματος της ιεράς κιβωτού, ως και δια τα υφαντά χερουβίμ, τα επί των “αυλαίων” της Σκηνής (Ἔξ. κστ´ 1, λα´, λστ´ 8,35) ή εκεινα των οποίων αι μορφαί ήσαν “εγκεκολαμμέναι” εις τας επενδύσεις των τοίχων και τας θύρας του σολομωντείου ναού (Γ´ Βασ. στ´ 32,35). Τα χερουβίμ αυτά φαίνεται ότι ήσαν οι φύλακες της κιβωτού και παραλλήλως τα ορατά σύμβολα της παρουσίας του Γιαχβέ, ο οποίος, κατά τα Ἔξ. κε´ 22 και Αριθ. ζ´ 89, ελάλει εις τόν Μωϋσην “αναμέσον των δύο χερουβίμ, άνωθεν του ιλαστηρίου, ό εστίν επί της κιβωτού του μαρτυρίου”.

Άλλα εδάφια ομιλούν περί των χερουβίμ μάλλον ως χρησιμευόντων εις τον Γιαχβέ δίκην θρόνου (Α´ Βασ. δ´ 4, Β´ Βασ. στ´ 2, Δ´ Βασ. ιθ´ 15, Ησ. λζ´ 16, Ψαλμ. σθ´ [π´] 2, κη´ [κθ´] 1, Δαν. γ´ 55) ή υποζυγίου (Ψαλμ. ιζ´ [ιη´] 15, Β´ Βασ. κα´ 11. Πρβλ. Ησ. ιθ´ 1 και Ψαλμ. ργ´ [ρδ´] 3). Εις τήν αυτήν τάξιν ιδεών έχουν την θέση των και τα οράματα του Ιεζεκιήλ (α´ 4 κ. εξ., θ´ 3, ι´, ια´ 22). Τα χερουβίμ περιγράφονται εκεί ως σχηματίζοντα τό άρμα ή τον κινητόν θρόνον, επί του οποίου η δόξα του Γιαχβέ καταβαίνει εκ του ουρανου ή αναβαίνει παλιν. Εις τα οραματα του Ιεζεκιήλ τα χερουβίμ έχουν “ομοίωμα ανθρώπου επ’ αυτοις” (α´ 5). Εν τούτοις, έχουν τέσσαρα πρόσωπα, ήτοι πρόσωπον ανθρώπου, λέοντος, ταύρου και αετου (α´ 10), τέσσαρας πτέρυγας και χείρας ανθρωπίνας υπό τας πτέρυγας, σκέλη δε ορθά με οπλές ταύρων. Η λάμψη των είναι ως η της αστραπής (α´ 13) και το πνεύμα των κινεί τούς τροχούς του άρματος (α´ 15-21). Είναι πολύ δύσκολο να αναπαρασταθεί ακριβώς το θέαμα των χερουβίμ, το οποίον περιγράφει ο Ιεζεκιήλ. Πάντως, εκ των όσων λέγει, είναι όντα μεικτά, αποτελούμενα από μέλη διαφόρων ζώων, ως και οι πτερωτοί φύλακες των ασσυροβαβυλωνιακων ναών και ανακτόρων.

Δυνάμεθα, λοιπόν, να συμπεράνωμεν, ότι οπωσδήποτε ο Ισραήλ εδανείσθη το όνομα των χερουβίμ και την πλαστική των μορφήν εκ Βαβυλώνος. Αλλά και εδώ, ως και αλλού, μεταμόρφωσε τα εννοίας. Το “χαριβί” των Βαβυλωνίων και των άλλων λαών της αρχαίας Ανατολής είναι θεότητες δευτέρας τάξεως και δύνανται να ανήκουν είτε εις το άρρεν είτε εις το θήλυ γένος. Τα χερουβίμ είναι άνευ φύλου και υπηρετούν τον μόνον Θεόν. Φανερώνουν την αόρατον παρουσίαν του και συμβολίζουν την ενέργειαν του, δεικνύοντα την θεία υπεροχήν και παντοδυναμίαν.»

Συγκεκριμένα τα Χερουβείμ και τα Σεραφείμ τριγυρίζουν πετώντας στον Θρόνο του Θεού, έχοντας έξι πτέρυγες.

Με τις δύο καλύπτουν το πρόσωπό τους αφού δεν μπορούν να ατενίσουν τον Ύψιστο, με τις δύο καλύπτουν τα πόδια από σεβασμό, και τις άλλες δύο πετούν, αναπέμποντας τον Επινίκιο ύμνο.

« Η περί της φύσεως και του έργου των αγγέλων διδασκαλία της Κ. Διαθήκης περιλαμβάνει τας εξής κυρίας αληθείας: Ούτοι είναι κατώτεροι του Χριστού (Κολασ. Β´ 14 κ. εξ., Εβρ. α´ 14 κ. εξ.). Διακρίνονται εις τάξεις, εκ των οποίων κατονομάζονται αι αρχαί, αι εξουσίαι, αι δυνάμεις, αι κυριότητες, οι θρόνοι, οι άγγελοι και οι αρχάγγελοι (Εφεσ. α´ 21, γ´ 10, στ´ 12, Κολασ. α´ 16, Α´ Θεσ. δ´ 16, Ιούδα στίχ. 9 κ. αλ.). Είναι πνεύματα (Εβρ. α´ 14), αθάνατοι (Λουκ. κ´ 36), δεν διακρίνονται εις φύλα (Ματθ. κβ´ 30) και ο αριθμός των είναι μέγας (Ματθ. κε´ 31, κστ´ 53, Λουκ. β´ 13, Ιούδα στίχ. 14, Αποκ. ε´ 11). Τό έργον των έγκειται εις τό να δοξάζουν τον Θεό λειτουργικώς (Λουκ. β´ 13) και να διαδραματίζουν βοηθητικό μέρος εις την θεία περί το ανθρώπινο γένος οικονομία (Εβρ. α´ 14), ήτοι να προστατεύουν τούς δικαίους, να “αποφέρουν” εις τον ουρανό τας ψυχάς των (Λουκ. ιστ´ 22) και να συνάξουν και χωρίσουν τούς δίκαιους και τούς αδίκους κατά την ημέραν της κρίσεως (Ματθ. ιγ´ 41,42,49,50, κδ´ 31, Μαρκ. ιγ´ 27, Α´ Θεσ. δ´ 15 κ. εξ.).»

› Οι Θρόνοι επιτελούν το έργο τους ως «άρμα» ή «θρόνος» του Θεού και συνήθως περιγράφονται ως ομοιάζοντες με τροχούς (πράγμα που δηλώνει και το όνόμα τους, αφού Οφανείμ σημαίνει «τροχός»). Θεωρούνται επίσης διανεμητές της Θεϊκής Δικαιοσύνης.

› Οι Εξουσίες είναι οι ουράνιες υπάρξεις οι οποίες εξουσιάζουν τις δραστηριότητες των υπολοίπων αγγελικών οντοτήτων που βρίσκονται ιεραρχικά χαμηλότερά τους. Διατηρούν την κοσμική ισορροπία, με την έννοια ολόκληρου του φυσικού στερεώματος, που επεκτείνεται και πέρα από τη Γη.

› Οι Κυριότητες υπηρετούν το Θεό παρέχοντας τη δύναμη που κινητοποιεί τα θαύματα. Ελέγχουν το «Τραγούδι της Ζωής» του Κόσμου και διοχετεύουν τις ευλογίες ή τιμωρίες που επιβάλει η Θεία Χάρη.

› Οι Δυνάμεις είναι οι φύλακες των συνόρων μεταξύ Παράδεισου και Κόλασης. Ασκούν επιρροή και σε δαίμονες και γι’ αυτό μερικές φορές καταλαμβάνονται από αυτούς. Η πλειοψηφία των «έκπτωτων» αγγέλων φαίνεται να προέρχεται από αυτό το τάγμα, εξαιτίας της επικίνδυνης φύσης των καθηκόντων τους στο μεταίχμιο Παράδεισου-Κόλασης. Στα καθήκοντά τους περιλαμβάνεται η διασφάλιση της δίκαιης ανταμοιβής των ανθρώπινων ψυχών (Παράδεισος ή Κόλαση) και αποτελούν την κύρια αμυντική δύναμη του Παράδεισου σε περίπτωση δαιμονικής επίθεσης.

› Οι Αρχές είναι οι προστάτες άγγελοι των εθνών. Έχουν εξουσία πάνω στους Αρχαγγέλους και σε μεγάλες ανθρώπινες ομάδες (έθνη, φυλές κτλ.). Αποτελούν τρόπον τινά τους στρατηγούς στην στρατιά του Παραδείσου.

› Οι Αρχάγγελοι βρίσκονται ένα σκαλοπάτι πιο πάνω από τους Αγγέλους στην ουράνια ιεραρχία. Ελέγχουν τις πράξεις των κατώτερων αγγέλων και μικρότερων ανθρώπινων ομάδων (οικογενειών, χωριών κτλ.). Υπάρχουν πολλοί αρχάγγελοι, αλλά οι πιο γνωστοί μεταξύ των ανθρώπων είναι ο Γαβριήλ (το όνομα του οποίου σημαίνει «ο Θεός είναι η Δύναμή μου»), ο Μιχαήλ («Ποιος είναι σαν το Θεό;»), ο Ραφαήλ («Ο Θεός θεράπευσε») και ο Ουριήλ («Το Θείον Πυρ»). Ως κατώτερους από τις Αρχές, μπορούμε να τους αντιληφθούμε σαν αρχηγούς στην Ουράνια στρατιά.

› Οι Άγγελοι τέλος, αποτελούν τη χαμηλότερη βαθμίδα στην αγγελική ιεραρχία και είναι εκείνοι με τους οποίους οι άνθρωποι είμαστε περισσότερο εξοικειωμένοι. Αυτοί που γενικότερα αποκαλούμε «φύλακες-αγγέλους» μας. Είναι αυτοί που βρίσκονται πιο κοντά από τους υπόλοιπους στον υλικό κόσμο, γιατί ασχολούνται άμεσα με τις καθημερινές ανθρώπινες υποθέσεις. Υπάρχουν διαφόρων ειδών επεμβάσεις τους στη ζωή μας, αν και οι πιο συνηθισμένες ενέργειές τους είναι αυτές της προστασίας μεμονωμένων ανθρώπων, επιδρώντας στη συνείδησή τους και βοηθώντας τους να γλιτώσουν από κάποιο κίνδυνο ή αδιέξοδο στη ζωή τους. Ως κατώτατη βαθμίδα της αγγελικής ιεραρχίας, αποτελούν τους απλούς στρατιώτες στη στρατιά του Παραδείσου.

Αρχικά τα Αγγελικά Τάγματα ήταν δέκα. Το δέκατο Τάγμα ήταν του Εωσφόρου, ο οποίος κινούμενος από μεγάλη υπερηφάνεια και αλαζονικό εγωισμό εξέπεσε από τη ζηλευτή θέση που είχε και μεταμορφώθηκε από Άγγελος, σε Διάβολος σκοτεινός και φοβερός.
Εξαπάτησε πολλούς άλλους Αγγέλους και δημιουργήθηκε όπως αναφέρεται στην Αγία Γραφή, σχίσμα στον ουρανό, όπου άρχισαν να πέφτουν οι Δαίμονες.
Τότε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ συγκέντρωσε όλους τους Αγγέλους και στάθηκε ανάμεσά τους λέγοντας: «στώμεν καλώς» και η πτώση σταμάτησε.

Οι Πατέρες της Εκκλησίας διδάσκουν, ότι κατόπιν ο Θεός για να αναπληρώσει το Τάγμα που εξέπεσε, δημιούργησε το ανθρώπινο γένος.
Όρισε τον άνθρωπο βασιλιά της κτίσεως, κινούμενος από ανέκφραστη αγάπη και τον τοποθέτησε στον Παράδεισο.Το θέλημα του Θεού ήταν να ζει κοντά Του ο άνθρωπος και να απολαμβάνει την δόξα Του,σε ένα κόσμο αιώνιο και αθάνατο.

Ο Διάβολος όμως που μισεί τον άνθρωπο κατάφερε με μέσον το ψέμα να τον εξαπατήσει και να τον παρασύρει στην αμαρτία και στον θάνατο.

Έκτοτε ο άνθρωπος δια της παρακοής έχασε τον Παράδεισο και έγινε φθαρτός.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ